Μακεδονία
Μακεδονία
- Ανατολική Μακεδονία:
Οίνοι ΠΓΕ: ΠΓΕ Καβάλα, ΠΓΕ Παγγαίο, ΠΓΕ Δράμα, ΠΓΕ Αγορά - Δυτική Μακεδονία:
Οίνοι ΠΟΠ: ΠΟΠ Αμύνταιο
Οίνοι ΠΓΕ: ΠΓΕ Φλώρινα,
ΠΓΕ Καστοριά,
ΠΓΕ Κοζάνη, ΠΓΕ Γρεβενά,
ΠΓΕ Σιάτιστα, ΠΓΕ Βελβεντό -
Κεντρική Μακεδονία:
Οίνοι ΠΟΠ: ΠΟΠ Νάουσα,
ΠΟΠ Γουμένισσα, Π.Ο.Π. Πλαγιές Μελίτωνα.
Οίνοι ΠΓΕ: ΠΓΕ Σέρρες, ΠΓΕ Πλαγιές Πάικο, ΠΓΕ Θεσσαλονίκη,
ΠΓΕ Επανομή, ΠΓΕ Πλαγιές Βερτίσκου,
ΠΓΕ Νέα Μεσημβρία, ΠΓΕ Χαλκιδική, ΠΓΕ Σιθωνία, ΠΓΕ Άγιο Όρος,
ΠΓΕ Πέλλα, ΠΓΕ Πιερία
Η διοικητική περιφέρεια της Μακεδονίας είναι μια περιοχή με μεγάλη ποικιλομορφία τόσο μορφολογικά όσο και στις καιρικές συνθήκες. Εκτείνεται από την οροσειρά της Πίνδου στα δυτικά, μέχρι τα σύνορα με την Θράκη στα ανατολικά. Σε αμπελώνες πιο κοντά στη θάλασσα, η ζέστη του καλοκαιριού μετριάζεται από το ελαφρύ θαλασσινό αεράκι, ενώ η ενδοχώρα δέχεται πιο ηπειρωτική επιρροή. Για παράδειγμα, η ΠΟΠ Αμύνταιο έχει δροσερό κλίμα με έντονες ηπειρωτικές επιρροές και συγκαταλέγεται στις πιο δροσερές αμπελουργικές περιοχές της Ελλάδας.
Η Μακεδονία είναι η «χώρα» του Ξινόμαυρου, καθώς εδώ βρίσκονται οι τρεις από τις τέσσερις ΠΟΠ, που είναι αφιερωμένες στην ευγενή ποικιλία. Η Μακεδονία περιγράφεται ταυτόχρονα ως προπύργιο της παράδοσης και ως τόπος καινοτομίας. Από τα παραδοσιακά «αεριστά» κρασιά της ΠΓΕ Σιάτιστα, σε περιοχές χωρίς παλαιότερη οινοποιητική παράδοση, όπως η Δράμα ή η Καβάλα, που σήμερα έχουν μετατραπεί σε καινοτόμους «κόμβους» για την παραγωγή εκλεκτών κρασιών, η παραπάνω πρόταση είναι απολύτως αληθής.
Όταν μιλάμε για την παραγωγή κρασιού στη Μακεδονία θα πρέπει να αναφερθούμε πρώτα στο Ξινόμαυρο, το οποίο είναι το πιο αντιπροσωπευτικό σταφύλι. Είναι σχετικά δύσκολο να καλλιεργηθεί και δείχνει μεγάλη ευαισθησία στα διαφορετικά terroirs. Τα κρασιά τείνουν να έχουν μέτριας έντασης χρώμα, υψηλή οξύτητα, ισχυρές τανίνες, σφιχτή δομή και προσωπικότητα που αποπνέει καθαρότητα και κομψότητα. Η δυνατότητα παλαίωσης στη φιάλη είναι τουλάχιστον αξιοσημείωτη. Οι τρεις ζώνες ΠΟΠ του Ξινόμαυρο είναι η ΠΟΠ Νάουσα, η ΠΟΠ Αμύνταιο και η ΠΟΠ Γουμένισσα. Στην τέταρτη ζώνη ΠΟΠ της Μακεδονίας, τις Πλαγιές Μελίτωνα, δεν συμμετέχει το Ξινόμαυρο.
Η Μακεδονια διαθέτει την γενική ένδειξη ΠΓΕ Μακεδονία που περιλαμβάνει όλες τις περιοχές εντός των ορίων της και συγκεκριμένα τους νομούς Γρεβενών, Δράμας, Ημαθίας, Θεσσαλονίκης, Καβάλας, Καστοριάς, Κιλκίς, Κοζάνης, Πέλλας, Πιερίας, Σερρών, Φλώρινας και Χαλκιδικής. Εδώ επιτρέπεται η χρήση πληθώρας ποικιλίων και στυλ που δίνει ευελιξία στους παραγωγούς. Αναμφίβολα, η Μακεδονία είναι μια ανεξάντλητη πηγή σπουδαίων κρασιών.
Ανατολική Μακεδονία
Η Ανατολική Μακεδονία περιλαμβάνει τους νομούς της Καβάλας και της Δράμας που χωρίζουν την υπόλοιπη ηπειρωτική χώρα από τη Θράκη. Παρόλο που στη Δράμα και από τα κρασιά ΠΟΠ Νάουσα. Ποικιλιακές εκφράσεις της Νεγκόσκα και αρκετές ακόμα γηγενείς ποικιλίες όπως Ασυρτικο, Μαλαγουζιά, Ροδίτης, Λημνιό κ.α. καλλιεργούνται στην περιοχή, δίνοντας κρασιά που φέρουν την ένδειξη ΠΓΕ Πλαγιές Πάικο.
Η Χαλκιδική είναι ένα από τα πιο ξεχωριστά τοπία της Ελλάδας: τρεις χερσόνησοι που μοιάζουν με δάχτυλα και εκτείνονται στο Αιγαίο Πέλαγος. Οι σημαντικότερες αμπελουργικές περιοχές είναι οι ΠΟΠ Πλαγιές Μελίτωνα, η ΠΓΕ Σιθωνία και η ΠΓΕ Άγιο Όρος. Τα λευκά κρασιά ΠΟΠ Πλαγιές Μελίτωνα παράγονται από Αθήρι, Ασύρτικο και Ροδίτη και τα ερυθρά από τουλάχιστον 70% Λημνιό μαζί με Cabernet Franc και Cabernet Sauvignon. Γενικότερα στην Χαλκιδική φυτεύονται και άλλες ποικιλίες όπως οι Ασύρτικο, Μαλαγουζιά, Sauvignon Blanc, Ξινόμαυρο και Syrah.
Ο γειτονικός νομός Θεσσαλονίκης διαθέτει μια σειρά από εξαιρετικές οινοπαραγωγικές περιοχές όπως η ΠΓΕ Επανομή, όπου η Μαλαγουζιά καθώς και άλλες ελληνικές και διεθνείς ποικιλίες ευδοκιμούν. Οι παραθαλάσσιοι αμπελώνες, τόσο στη Χαλκιδική όσο και στη Θεσσαλονίκη, επηρεάζονται πολύ από τη γειτνίασή τους με τον Θερμαϊκό κόλπο.
Αν και η οινική ιστορία των Σερρών πάει πολύ πίσω στον χρόνο, η σύγχρονη ιστορία είναι σχετικά πρόσφατη. Η θέσπιση του οίνου ΠΓΕ Σέρρες το 1995 έδωσε ουσιαστική ώθηση στην περιοχή. Εδώ κάποιος θα συναντήσει και κάποιες εξαιρετικές τοπικές ποικιλίες όπως ο Κόνιαρος και η Ασπρούδα Σερρών.
Νοτιότερα, ο νομός Πιερίας διαθέτει έναν αυξανόμενο αριθμό μικρών ποιοτικών οινοποιείων που καλλιεργούν τις ποικιλίες Ασύρτικο, Μαλαγουζιά, Chardonnay, Ξινόμαυρο, Cabernet Sauvignon κ.α. Τα κρασιά φέρουν συνήθως την ένδειξη ΠΓΕ Πιερία στην ετικέτα. Ο νομός Πέλλας στο βόρειο τμήμα της Κεντρικής Μακεδονίας, παρά την ιστορία του, είναι λιγότερο ανεπτυγμένος σε επίπεδο αμπελουργίας και οινοποίησης σήμερα. Τα περισσότερα κρασιά φέρουν την ένδειξη ΠΓΕ Πέλλα.
Δυτική Μακεδονία
Η Δυτική Μακεδονία καλύπτει τις περιοχές της Καστοριάς, της Φλώρινας των Γρεβενών και της Κοζάνης. Σημαντικότερη από αυτές της περιοχές είναι η Φλώρινα που διαθέτει τη ζώνη ΠΟΠ Αμύνταιο ενώ ακολουθεί η Κοζάνη όπου και εδώ παράγονται πολλά αξιόλογα κρασιά.
Η ΠΟΠ Αμύνταιο, στη Φλώρινα, είναι η τρίτη ονομασία προέλευσης της βόρειας Ελλάδας που όπως και η Νάουσα είναι εξ’ ολοκλήρου αφιερωμένη στο Ξινόμαυρο. Βρίσκεται σε ένα οροπέδιο μεγάλου υψομέτρου (600-750μ.) που περιβάλλεται από βουνά. Το ψυχρό κλίμα μετριάζεται από την επίδραση δύο παρακείμενων λιμνών
στη Καβάλα δεν έχει θεσμοθετηθεί καμία ζώνη ΠΟΠ, θεωρούνται δύο από τις πιο σημαντικές οινοπαραγωγικές περιοχές της χώρας. Συγκεντρώνουν πολλούς πρωτοπόρους παραγωγούς, που έχουνε δημιουργήσει κάποια από τα πιο συναρπαστικά κρασιά της Ελλάδος.
Στην Καβάλα, η γενική ΠΓΕ Καβάλα αλλά και η ΠΓΕ Παγγαίο είναι σημαντικές αμπελουργικές ζώνες που παρέχουν υψηλής ποιότητας σταφύλια. Εδώ, όπως και στη γειτονική ΠΓΕ Δράμα (αλλά και στην μικρότερη ζώνη ΠΓΕ Αγορά), στους αμπελώνες φυτεύονται με επιτυχία οι λευκές και ερυθρές ποικιλίες της περιοχής του Bordeaux. Ωστόσο, την τελευταία δεκαετία παρατηρείται μια στροφή προς τα ελληνικά σταφύλια. Τα Ασύρτικο, Μαλαγουζιά, Ξινόμαυρο, Αγιωργίτικο φέρνουν «ανάσα» φρέσκου αέρα στις δύο αυτές περιοχές δίνοντας τόσο μονοποικιλιακά κρασιά όσο και χαρμάνια με διεθνείς ποικιλίες. Ο αμπελώνας Δράμας και Καβάλας, γραμμικός στο σύνολό του, συγκαταλέγεται στους πιο σύγχρονους και άρτια οργανωμένους.
Κεντρικη Μακεδονία
Η Κεντρική Μακεδονία περιλαμβάνει τις περιοχές της Πέλλας, της Ημαθίας, της Πιερίας, του Κιλκίς, της Θεσσαλονίκης και της Χαλκιδικής. Εδώ βρίσκονται οι τρεις από τις τέσσερεις ζώνες ΠΟΠ της Μακεδονίας, οι ΠΟΠ Νάουσα, ΠΟΠ Γουμένισσα και ΠΟΠ Πλαγιές Μελίτωνα αλλά και κάποιες εξαιρετικές ζώνες ΠΓΕ.
Η ΠΟΠ Νάουσα στην Ημαθία είναι αναμφισβήτητα μία κορυφαία ονομασία προέλευσης για Ξινόμαυρο. Τα κρασιά είναι δυνατά, με βάθος, πολυπλοκότητα που κόβει την ανάσα και πολύ μεγάλες δυνατότητες παλαίωσης. Το υψόμετρο κυμαίνεται από 150-450μ. και τα εδάφη παρουσιάζουν μεγάλη διαφοροποίηση, ακόμη και μέσα στον ίδιο αμπελώνα. Η ΠΟΠ Νάουσα χαρακτηρίζεται από την ποικιλομορφία σε αμπελοτόπια, υψόμετρα, προσανατολισμούς και εδάφη στις λοφώδεις πλαγιές του Βερμίου. Η «έννοια» του cru έχει εδραιωθεί στη νοοτροπία των Ναουσαίων παραγωγών εδώ και αρκετές δεκαετίες, ωστόσο δεν υπάρχει καμία επίσημη ταξινόμηση μέχρι στιγμής. Οι αυξανόμενες εμφιαλώσεις από συγκεκριμένους αμπελώνες αποτελεί μια προσπάθεια ανάδειξης των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του κάθε διαφορετικού terroir. Το Ξινόμαυρο δίνει επίσης ροζέ αλλά και λευκά (blanc de noirs) κρασιά, τα οποία συνήθως φέρουν την ένδειξη ΠΓΕ Ημαθία όπως και τα ερυθρά χαρμάνια του Ξινόμαυρου με άλλες γηγενείς ή διεθνείς ποικιλίες.
Η ΠΟΠ Γουμένισσα, στο Κιλκίς, είναι μία ακόμα περιοχή του Ξινόμαυρου στη Κεντρική Μακεδονία. Εδώ, το Ξινόμαυρο αναμειγνύεται με την τοπική Νεγκόσκα για να παραχθούν κρασιά με βάθος και φρούτο, αλλά λιγότερο αυστηρά και δυνατά΄
και τα εδάφη είναι αμμώδη πάνω σε ασβεστολιθικό υπέδαφος. Η περιοχή μπορεί να υπερηφανεύεται για μια σειρά από παλιά, αυτόριζα αμπέλια που επιβίωσαν καθώς δεν προσβλήθηκαν από τη φυλλοξήρα λόγω της αμμώδους σύστασης του εδάφους. Τα κρασιά ΠΟΠ Αμύνταιο διακρίνονται για την υπέροχη καθαρότητα φρούτου και την κομψότητα. Σε σύγκριση με αυτά της Νάουσας, έχουν πιο λαμπερό φρουτώδη χαρακτήρα, αιθέριες ανθικές νότες και πιο λεπτή γεύση, χωρίς όμως υποχρεωτικά να υπολείπονται σε δομή. Επιπλέον, η ΠΟΠ Αμύνταιο είναι η μόνη ελληνική ονομασία προέλευσης όπου τα ροζέ κρασιά είναι εξαιρετικά σημαντικά και από τις λίγες που παράγουν σημαντικές ποσότητες αφρώδων οίνων. Το κλίμα στο Αμύνταιο είναι ιδανικό για την παραγωγή κομψών, γεμάτων ζωντάνια, λευκών και ερυθρών κρασιών από ποικιλίες σταφυλιού όπως: Sauvignon Blanc, Gewurztraminer, Riesling, Chardonnay, Μαλαγουζιά, Ροδίτης, Ασύρτικο, Syrah κ.α. Τα κρασιά αυτά φέρουν τις ενδείξεις ΠΓΕ Φλώρινα ή ΠΓΕ Μακεδονία.
Η Κοζάνη είναι μια ακόμα σημαντική περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας με τους σημαντικότερους αμπελώνες να βρίσκονται στην περιοχή του Βελβεντού και στη Σιάτιστα. Το ΠΓΕ Βελβεντό στις όχθες της λίμνης του Πολύφυτου, και το ΠΓΕ Σιάτιστα, με υψηλά υψόμετρα και αρκετά παλαιά αμπέλια είναι σημαντικές πηγές εξαιρετικών κρασιών από Ξινόμαυρο. Εδώ καλλιεργείτε επίσης το ερυθρό Μοσχομαύρο αλλά και ποικιλίες που ευδοκιμούν σε ψυχρά κλίματα.
Και στην περιοχή της Καστοριάς, μια από τις πιο ορεινές ζώνες ΠΓΕ (ΠΓΕ Καστοριά) το Ξινόμαυρο έχει σημαντική παρουσία σε συνδυασμό με άλλες γηγενείς και διεθνείς ποικιλίες που προσαρμόζονται στις ψυχρές συνθήκες. Η αμπελοκαλλιέργεια στον νομό Γρεβενών είναι αρκετά περιορισμένη, ενώ τα κρασιά συνήθως φέρουν την ένδειξη ΠΓΕ Γρεβενά.
